จากแมงกะพรุนสู่แสงไฟ เมื่อธรรมชาติเป็นแม่แบบให้งานออกแบบ

พลาสติกที่ได้จากปิโตรเลียมประเภทที่อยู่ใกล้ตัวมนุษย์และถูกนำมาใช้ในการค้ามากที่สุดคือ Polyethylene หรือ PE ด้วยเป็นพลาสติกราคาถูก น้ำหนักเบา ใช้ง่ายและใช้ประโยชน์ได้หลากหลายตั้งแต่ถุงแกง ซองแบบเติมสำหรับเวชภัณฑ์เหลว หรือแม้แต่เสื้อกันฝนแบบใช้ครั้งเดียวทิ้ง คำจำกัดความของการเป็นพลาสติกที่สะอาดแต่เหมาะกับการใช้ครั้งเดียวทิ้งนี่เองที่ทำให้ PE กลายเป็นพลาสติกที่มีจำนวนมากที่สุดในขยะที่ปราศจากการแยก และเป็นผู้ต้องหาที่ทำให้สัตว์ทะเลจำนวนมากเสียชีวิตจากการกลืนกินหรือถูกมันห่อหุ้มจนเคลื่อนไหวไม่ได้

Xuanhao Li นักออกแบบชาวจีนผู้มีปริญญาจากการออกแบบอุตสาหกรรมและการออกแบบสื่อดิจิทัล ด้วยความสนใจในงานหัตถกรรมและตื่นตากับนวัตกรรมใหม่ๆ และเทรนด์แฟชั่น ทำให้ Li มองการทำงานออกแบบที่ดีว่าเป็นการแก้ปัญหาด้วยความยั่งยืน ไม่เอารัดเอาเปรียบในส่วนใดส่วนหนึ่งของกระบวนการ และมีเสน่ห์

จากข่าวการเหลือทิ้งและส่งผลกระทบรุนแรงต่อสัตว์ทะเล ด้วยการแยกขยะพลาสติกประเภทถุงใสใช้ครั้งเดียวทิ้งกับแมงกะพรุนไม่ออก เป็นผลให้สัตว์ทะเลจำนวนมากตายลง Li จึงออกแบบ Polycycle Illumination โคมไฟชุดที่นำรูปทรงของแมงกะพรุนมาใช้โดยการประสานพลาสติกให้เพื่อทำให้ PE คงรูปด้วยการผนึกให้ติดกันของเทอร์โมพลาสติกหรือการใช้ความร้อนในระดับที่เหมาะสม ให้พลาสติกร่นตัวและหดลงเพื่อให้ยึดติดกัน ก่อนจะรวมเป็นชิ้นเดียวกันเมื่ออุณหภูมิลดลง สิ่งที่ได้คือการแปรสภาพ PE ให้กลายเป็นแผ่นใสที่มีความแข็งแรงคล้ายแผ่นฟิล์มภาพถ่าย ซึ่งทำให้การตัดฉลุเป็นชิ้นส่วนตามที่ออกแบบทำได้ง่าย แล้วจึงนำมาชิ้นส่วนที่ฉลุนั้นมาขัดสานกันให้ได้ปริมาณพื้นที่มากพอก่อนนำมาประกอบพับขึ้นเป็นรูปทรง

Li ศึกษากระบวนการเคลื่อนในน้ำของแมงกะพรุนในพิพิธภัณฑ์สัตว์น้ำพบว่า โครงสร้างของแมงกะพรุนแม้จะมีภาพที่คล้ายกับ PE แต่อวัยวะแต่ละส่วนทำหน้าที่ต่างกัน Li ใช้การขัดสานให้แน่นในส่วนฐานเพื่อให้รูปทรงคล้ายแมงกะพรุนนี้แข็งแรงและอยู่ทรง ในขณะที่ส่วนบนเขาแผ่ให้มันยืดออกจากกันคล้ายกับการวางทับซ้อนของแผ่นกระดาษที่กรุหน้าร่ม ส่วนที่สำคัญที่สุดคือการต้องวางแกนของชิ้นส่วนที่นำมาถักสาน ให้มีแกนแนวดิ่งที่อาจทบหรือไขว้ระหว่างช่วงของชิ้นส่วนให้แข็งพอจะเป็นแกนหรือโครงถักแบบอ่อนดังที่เห็นในสุ่มกระโปรง

Polycycle Illumination ชนะรางวัลผลงานออกแบบแห่งปีจาก Dezeen China ที่จัดขึ้นในปีที่แล้วเป็นครั้งแรก และอยู่ระหว่างการพัฒนาเพื่อออกสู่ตลาด

ภาพ : Xuanhao Li, PRC