จุดเริ่มต้นของการเลี้ยงแคคตัส (กระบองเพชร) ของใครหลายคนมีเหตุผลแตกต่างกันไป แต่สำหรับคุณแหม่ม-มาลิณี อนันต์นาวีนุสรณ์ (เราขอเรียกเธอว่าพี่แหม่ม) เจ้าของไอจี cactusbyarisa หากใครติดตามไอจีจะเห็นว่าเธออัพเดตลูกรัก (แคคตัส) ให้เราได้ชมกันทุกวัน แต่สาเหตุหลักๆ ที่พี่แหม่มปลูกแคคตัสเพียงเพื่อต้องการฆ่าเวลาระหว่างรอลูกและสามีเล่นฟิตเนสเท่านั้น เอ๊ะยังไง!
อย่าเห็นแคคตัสเป็นแค่ผักปลา ริจะรัก ต้องปลูกจริง จะได้อยู่กันนานๆ
จริงๆ พี่แหม่มไม่อยากให้เราเล่าจุดเริ่มต้นในการปลูกแคคตัสของเธอเท่าไหร่ แต่เรามองว่ามันคือจุดเปลี่ยนที่ยิ่งใหญ่มาก จากจุดเล็กๆ ที่ไม่ได้ตั้งใจแต่ตอนนี้กลายเป็นว่าเธอเลี้ยงแคคตัสอย่างจริงจัง ชนิดถอนตัวจากแคคตัสไม่ได้แล้ว ปลูกมานานกว่า 5 ปี แถมมีโรงเรือนขนาดใหญ่ถึง 2 โรง และปลูกแคคตัสทุกสายพันธุ์ เราไปฟังเรื่องราวการปลูกแคคตัสของเธอกันว่าจะน่าสนใจขนาดไหน
รอสองพ่อลูกเล่นฟิตเนส
ระหว่างรอลูกและแฟนพี่เล่นฟิตเนส เรารอกินข้าว ทำกับข้าวเสร็จแล้วยังไม่ยอมมากินสักที เพราะบ้านเรามีกฏอย่างหนึ่งคือ ต้องกินข้าวพร้อมกัน แล้วเวลาเวลาเค้าเล่นก็เล่นกันนานชั่วโมง…ชั่วโมงครึ่ง เราเองก็ไม่รู้จะทำอะไรเลยซื้อแคคตัสมาปลูกเล่น พอช่วงที่เค้าเล่นฟิตเนสพี่ก็จะเปลี่ยนดินรอ จัดสวนถาดเล็กๆ ทีนี้พอมันเริ่มออกลูก ออกฝักก็เด็ดหน่อปัก มีเมล็ดก็ลงมือเพาะ เราต้องหาอะไรทำ แต่เค้าบอกว่าวงการนี้เข้าแล้วออกยาก…จริงค่ะ มันออกยาก (ฮา) แคคตัสมีเป็นหมื่นๆ สายพันธุ์ แล้วแต่ละสายพันธุ์ก็แตกออกไปอีก มันไม่จบสิ้น สายพันธุ์นี้ยังศึกษาไม่ครบ อ้าวสายพันธุ์ใหม่ดังอีกแล้วหรอ
เป็นคนเลี้ยงและแบ่งแคคตัสขาย
จริงๆ แล้วพี่มีอาชีพประจำอยู่แล้วไม่ได้ขายแบบชาวสวนเค้าขายกัน แคคตัสทั่วไปเค้าจะเด็ดหน่อปัก อาทิตย์นึงก็เอาออกไปขาย รากขึ้นรึเปล่าไม่รู้ แล้วรดปุ๋ยแบบเต็มๆ เพื่อให้โต ออกดอก หรือเพื่ออะไรก็แล้วแต่ แต่สำหรับพี่แคคตัสที่พี่ขายมีลูกค้ากลับมาซื้ออีก เพราะเค้าซื้อเอาไปเลี้ยงแล้วไม่ตาย เพราะรากมันไม่ตายไง ไม่ตายก็เพราะว่าเราเพาะเมล็ดล้วนๆ แต่ที่เลี้ยงแคคตัสแล้วตายๆ กันนั่นเพราะปักชำหน่อ
แคคตัสของพี่ไม่รดยา ไม่ใส่ปุ๋ย ใส่แต่ยาฆ่าเชื้อราเข้าไปในดิน ซึ่งมันเปลืองมาก คนอื่นอาจจะไม่ทำแต่เราทำ ของคนอื่นอาจจะแค่โรยหน้า แต่ของพี่เอาลงไปคลุกในดินเลย ต้นแคคตัสก็ไม่มีราขึ้น สวย ยั่งยืน แล้วเวลาออกดอกก็ออกดกๆ พี่จะบอกเคล็ดลับในการทำให้ดอกดกแบบง่ายๆ คือ งดน้ำไปเลย 2 อาทิตย์ พอครบแล้วก็รดน้ำให้ชุ่ม แล้วดอกจะออก ใช้แค่ปุ๋ยออสโมโค้ทสีเหลืองคลุกในดิน (ต้องระวังปุ๋ยปลอมจากจีนด้วยนะคะ ก๊อปทุกอย่างเหมือนเป๊ะ พอใส่ปุ๋ยนี้ไปตายยกสวนเลยก็มี)
อย่าปลูกเล่นๆ เพราะเค้ามีชีวิต
พี่รักต้นไม้ ถ้าใครจะเอาไปปลูกพี่จะถามก่อนเลยว่าเลี้ยงแคคตัสมาแล้วกี่ปี ไม่ได้หวงนะแต่ไม่ขาย ถ้าคุณบอกคุณเพิ่งเลี้ยง มีเงินมาฟาดพี่ก็ไม่ขาย แต่ถ้าคุณบอกเลี้ยงมาแล้วหลายปี ต้องการเอาไปเพราะรักเขาจริงๆ ขายเลยค่ะ ไม่แพงด้วย แบ่งกันดู พี่มองว่าแคคตัสมีชีวิต อย่าเล่นกับเค้า ถ้าเลี้ยงดีๆ เค้ามีชีวิตมากกว่าเราด้วยซ้ำ จะเห็นเป็นแค่ผักปลาไม่ได้ คนที่จะมาซื้อแคคตัสกับเราจะต้องเล่นมาได้สักพักหนึ่งแล้ว พี่ไม่ได้หยิ่งนะ แต่มือใหม่เราไม่ขายให้เลย เดี๋ยวเอาต้นไม้เราไปตาย มันคือลูกของพี่ เหมือนเอาลูกพี่ไปเลี้ยงแล้วลูกพี่ตาย
เลี้ยงแบบธรรมชาติ
แคคตัสที่พี่เลี้ยงเลี้ยงแบบธรรมชาติ ลูกค้าซื้อไปแล้วไม่ต้องไปทำอะไร รดน้ำอย่างเดียว เราไม่เคยเร่งปุ๋ยหรือฉีดยาทางใบ แคคตัสที่ไม่เคยได้รับปุ๋ยหรือฉีดยาพอเอาไปเลี้ยงต่อก็ไม่ตาย แต่ที่ซื้อแล้วตายๆ กันก็เพราะว่าร้านอาจจะใส่ปุ๋ยฉีดยา จากที่แคคตัสเคยกินอิ่มๆ พอลูกค้าเอาไปปลูกแล้วเราไม่ได้ใส่ปุ๋ยหรือฉีดยาแบบที่ร้านทำ เค้าก็ตาย เพราะเค้าไม่ได้กินแบบที่เคยกิน แต่พี่เป็นคนธรรมดาที่ซื้อแคคตัสมาเลี้ยงแล้วเอาไปแบ่งให้คนธรรมดาเลี้ยงก็แค่นั้น เราไม่ใช่ชาวสวนที่เลี้ยงแบบอัดยา เราเลี้ยงยังไงลูกค้าก็เลี้ยงแบบนั้น
มีทุกสายพันธุ์
พี่เลี้ยงทุกสายพันธุ์ที่เป็นกลุ่มใหญ่นะ อย่าง แอสโตรไฟตัม ( Astrophytum) แมมมิลลาเรีย (Mammillaria) ยิมโนคาไลเซียม (Gymnocalycium) ถังทองนี่ต้องมีนะ ดาวล้อมเดือน กลุ่มนี้จะเป็นเรื่องของทรัพย์สินเงินทอง ชื่อเสียงเกียรติยศ คนแรกที่เอามาปลูกคือรัชกาลที่ 5 ความที่มันเกร่อเพราะเป็นต้นไม้สายเก่า สายโบราณ เพราะคนหันมาเล่นสายใหม่ แต่ประวัติจริงๆ ไม่ใช่เล่นๆ รัชกาลที่ 5 ท่านทรงนำเข้ามา
อย่างดาวล้อมเดือน ออกดอกยากมาก เค้าบอกว่าถ้าใครปลูกดาวล้อมเดือนแล้วออกดอกก็คือ จะมีฐานะ มีโชคลาภ ตั้งแต่เลี้ยงมาออกดอกยากจริงๆ แต่ก็ออก ไม่ต้องรดน้ำเยอะอาทิตย์ละหนก็พอ แต่รดแบบชุ่มๆ เลย
มือใหม่ปลูกแคคตัสพันธุ์อะไร
พี่แนะนำสายพันธุ์ที่เลี้ยงง่ายที่สุดก่อน อย่าง ดาวล้อมเดือน ยิมโนแม่ลูกดก ห้ามเลี้ยงแมมมิลลาเรียเด็ดขาด เพราะเลี้ยงยากมาก ถึงแม้จะสวยมีขน ดอกน่ารักก็ตาม คนเลี้ยงใหม่ๆ จะห่วงและรัก พี่ก็เคยเป็น จากประสบการณ์ทั้งรัก ทั้งหวง ทั้งห่วง เราก็รดน้ำตลอด แต่แมมมิลลาเรียเป็นพันธุ์ไม่ชอบน้ำ ขนาดมือหนึ่งของประเทศเลี้ยงแล้วยังตายเลย คนเราเวลาได้อะไรมาเรามักจะรดน้ำบ่อยๆ แต่การเลี้ยงแคคตัสเราต้องผ่านการตายของแคคตัสก่อนแล้วเราถึงจะเก่ง ทีนี้จะมาเล่นของแพงเลยก็เปลือง ก็ต้องเอาของที่ไม่มีราคาก่อน ถ้าตายจะได้ไม่เสียดาย ถ้ากระโดดมาเล่นแมมเลย…มันยาก พี่เชื่อว่าทุกคนส่วนใหญ่ชอบแมม พี่ก็มี ตายเป็นกอๆ ขนาดเซียนยังตาย เค้ากินน้ำทางอากาศได้ด้วย ไม่ใช่แค่รดน้ำทางรากอย่างเดียว
ส่วนพันธุ์ยิมโนทุกชนิดเค้ากินน้ำทางผิวใบและทางราก หนามของเค้าคือใบ เขียวๆ คือลำต้น เพราะฉะนั้นการที่เค้ากินทางใบ เค้ากินน้ำ คือต้นไม้ธรรมดาจะคายน้ำทางใบ เค้าเป็นต้นไม้ที่อยู่ในทะเลทราย ถ้ามัวแต่คายน้ำทางใบ น้ำจะหมดตัว เค้าเลยทำให้ใบเล็กๆ จนกลายเป็นหนาม หนามนั่นคือใบ เพื่อจะได้คายน้ำน้อยๆ ทีนี้พอเราไปอัดน้ำเยอะ เค้าคายไม่ได้ พอกินน้ำเยอะๆ ทีนี้ตัวก็แตกสิคะ นึกออกมั้ย กลายเป็นบวมน้ำ เพราะฉันคายได้ทีละนิด กินไปสิบคายได้ทีละหนึ่ง
สาเหตุการตายอันดับหนึ่งของแคคตัส
ส่วนมากที่ตายเพราะรดน้ำ ไม่ได้ตายเพราะขาดน้ำ ถ้าเราเข้าใจแล้วเราจะรู้ แล้วจะเลี้ยงเค้าง่ายมากขึ้น หนามคือใบ หนามคือการคายน้ำ ถ้าเราให้น้ำเยอะจะคายน้ำได้น้อย แต่ถ้าให้น้ำพอดี พอเต่งตึง ซึ่งมันคือการใส่ใจ ถ้ามันไม่ตายก็ไม่โต ถ้าไม่โตก็ไม่สวย ต้องใส่ใจแค่นั้นเอง ทีนี้พี่ก้าวข้ามจุดนั้นมาแล้ว จากมือใหม่พี่จะรู้แล้วว่าพันธุ์นี้ชอบน้ำแบบนี้นะ พันธุ์นี้ชอบแบบนั้น แต่จะให้อธิบายว่าแต่ละสายพันธุ์รดน้ำยังไงพูดยาก ต้องไปดูที่บ้านว่าคุณวางต้นไม้อยู่ทิศอะไร โดนแดดมั้ย โดนแดดทิศไหน โดนแดดทิศตะวันออก โดนแดดทิศตะวันตก ทิศตะวันตกก็ต้องรดถี่กว่าทิศตะวันออก ทิศเหนือกับใต้นี่เกือบจะแทบไม่ต้องรด ขึ้นอยู่กับสภาพแวดล้อมของแต่ละบ้านอีก เลี้ยงที่ระเบียงทิศตะวันตก คุณก็ต้องรดมากกว่า เพราะฉะนั้นการรดน้ำขึ้นอยู่กับบ้านไหนบ้านนั้น
เลี้ยงแบบประกวดกับเลี้ยงไม่ให้ตาย
พี่แบ่งการเลี้ยงออกเป็น 2 ประเภท เลี้ยงแบบประกวด คนเลี้ยงจะต้องดูทุกอย่าง อีกแบบคือเลี้ยงไม่ให้ตาย อันนี้ไม่ต้องห่วงหรือกังวลอะไร ผิวไม่สวยไม่เป็นไรแต่ขอให้ไม่ตาย แต่สำหรับพี่พี่ไม่ประกวดแต่เลี้ยงแบบประกวด พี่มีความสุขกับการทำให้แคคตัสเราเป็นอย่างนั้น ไม่งั้นก็ไม่สุด แคคตัสเป็นไม้ที่แทบไม่ต้องดูนะถ้าเรามีโรงเรือนเพราะไม่ต้องกลัวเรื่องฝน แค่รดน้ำ
Cactus by Arisa ในอนาคต
โรงเรือนพี่ยังทำไม่เสร็จ เหลือตกแต่งและเก็บงานอีกนิดหน่อย ในอนาคตอาจจะทำแบบโอเพ่นให้คนเข้ามา นอกจากแคคตัสเราก็มีดิน มีกระถางจำหน่าย แต่ตอนนี้หากใครต้องการซื้อแคคตัสต้องนัดล่วงหน้า แต่ถ้าซื้อแคคตัสของพี่กลับไปไม่ต้องดูแลเยอะ แล้วเราให้คำปรึกษาลูกค้าด้วย คนซื้อก็ต้องชั่งใจและเลือกนิดนึง อย่างที่บอกว่าทุกอย่างมีต้นทุน ไม้เมล็ดมีเวลาของมัน อาจจะซื้อไม้เมล็ดราคา 100 บาทต้นเดียว แล้วอยู่กับเราตลอดไป แพงกว่าแคคตัส 20 บาท แต่ 20 บาทจ่ายแล้วก็ทิ้ง ถึงบอกว่าอย่าปลูกแคคตัสเพราะนึกสนุก อย่าทำเล่นๆ เพราะแคคตัสก็คือชีวิตๆ หนึ่ง
Cactus by Arisa https://www.instagram.com/cactusbyarisa/
จัดจำหน่าย
•แคคตัส
•กระบองเพชร
•ต้นไม้จิ๋ว
•สวนถาด
•ไม้สะสม
•ไม้หายาก
•ไม้มีอายุ
Cactus and succulent plant 🌵
Line ID : @cactusbyarisa
